Zanik nerwu wzrokowego – objawy, diagnostyka i leczenie
Zanik nerwu wzrokowego powstaje w wyniku uszkodzeń włókien nerwowych siatkówki, włókien nerwu wzrokowego czy pasm wzrokowych. Zmiany mogą obejmować cały nerw wzrokowy lub jego części, co objawia się miejscowym ubytkiem w polu widzenia. Zanik nerwu wzrokowego może powstać na skutek rzadko spotykanej choroby genetycznej Lebera, która występuje głównie u osób młodych, około 20., 30. roku życia. Zanik nerwu wzrokowego może być także dziedziczny i mieć charakter wrodzony, autosomalnie dominujący, recesywny związany z chromosomem X, autosomalnie recesywny lub mitochondrialny.
Choroba występuje pod kilkoma postaciami:
- następczy zanik nerwu wzrokowego – wywoływany jest poprzez przewlekłe procesy zwyrodnieniowe siatkówki lub jej amiotrofię. Oprócz białej tarczy obserwuje się zmiany w siatkówce.
- pierwotny zanik nerwu wzrokowego – charakterystycznym objawem jest bladość tarczy nerwu wzrokowego z wyraźną granicą. Jest rezultatem procesów chorobowych, które uszkadzają włókna nerwu wzrokowego, ucisku włókien nerwowych, toksycznego uszkodzenia bądź jako objaw choroby Lebera.
- wtórny zanik nerwu wzrokowego – w przeciwieństwie do pierwotnego zaniku nerwu wzrokowego, granice tarczy nerwu wzrokowego są ledwo zauważalne. Ta postać wywoływana jest przez neuropatię zastoinową.
Przyczyny
Istnieje wiele przyczyn mogących prowadzić do zaniku nerwu wzrokowego:
- tarcza zastoinowa,
- przewlekłe procesy zwyrodnieniowe siatkówki,
- jaskra,
- zapalenie nerwu wzrokowego,
- przyjmowanie niektórych leków,
- urazy,
- zmiany patologiczne w oczodole bądź jamie czaszki,
- ucisk nerwu wzrokowego (spowodowanego przez np. guzy),
- długotrwały obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.
Objawy
Objawy zaniku nerwu wzrokowego są bardzo charakterystyczne i powodują duży dyskomfort. Pierwszymi objawami są zazwyczaj ból gałki ocznej, ogólne pogorszenie wzroku, zaburzenia w odbiorze kolorów i kontrastów, ubytki w polu widzenia. Jeśli tylko odczujemy następujące objawy powinniśmy natychmiast zgłosić się do lekarza. W zaawansowanym stopniu choroby może dojść nawet do całkowitej utraty wzroku. Do zaniku nerwu wzrokowego może dojść także na skutek ciężkich urazów lub krwiaków, które mogą spowodować uszkodzenie drogi wzrokowej. Pacjent może także widzieć ciemne plamy przed oczami, co świadczy o zniszczeniu włókien nerwu wzrokowego. Choroba może dotyczyć jednego oka lub obu.
Diagnostyka
Zanik nerwu wzrokowego może łączyć się z chorobami takimi jak jaskra czy zaćma. W Centrum Okulistycznym OCULISTIC wykonuje się badanie elektrofizjologiczne (VEP, PERG). Polega ono na obserwacji zmian prądów czynnościowych w obrębie gałki ocznej, mięśni oka oraz okolicy wzrokowej kory mózgowej. Lekarz powinien również przeprowadzić kompleksowy wywiad rodzinny, gdyż istnieje prawdopodobieństwo, że skłonności do zaniku nerwu wzrokowego mogą powtarzać się w rodzinie. U większości pacjentów wskazane jest, aby wykonać dodatkowo tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oczodołu i mózgu oraz badania genetyczne, aby np. zdiagnozować chorobę Lebera. Ważna jest także ocena stanu naczyń.
Leczenie
Leczenie zakłada zniwelowanie przyczyny prowadzącej do zaniku nerwu wzrokowego. Bardzo ważna jest szybka reakcja i udanie się do okulisty zaraz po wystąpieniu pierwszych problemów ze wzrokiem. Trafna diagnoza pozwala na rozpoczęcie skutecznego leczenia. Niestety leczenie nie jest możliwe w przypadku postępujących zmian genetycznych. Skuteczna terapia natomiast może być zastosowana u osób u których wystąpił zanik nerwu wzrokowego na skutek urazu bądź ucisku. U części z pacjentów zanik nerwu wzrokowego może być praktycznie nie do wyleczenia. Nadzieję przynosi nowatorska terapia komórkami macierzystymi, która jednak na tę chwilę jest jeszcze w fazie testowania.
PAMIĘTAJ!
- Szybkie udanie się do gabinetu okulistycznego jest najważniejsze w zahamowaniu zaniku nerwu, dlatego po zaobserwowaniu niepokojących objawów nie należy zwlekać z udaniem się do lekarza!
- Choroba może mieć podłoże genetyczne i być dziedziczna, dlatego członkowie rodziny osoby dotkniętej zanikiem nerwu wzrokowego powinny być pod stałą opieką okulisty i wykonywać badania profilaktyczne.
- W Centrum Okulistycznym OCULISTIC dysponujemy najnowszym sprzętem medycznym, który umożliwia szybką diagnozę choroby. Po diagnozie, przystępujemy do leczenia pacjenta dostępnymi metodami.