Plamka żółta – objawy, leczenie i diagnostyka AMD
Obecnie najczęstszą przyczyną ślepoty w krajach rozwinięty jest zwyrodnienie plamki żółtej (czyli centralnej części siatkówki znajdującej się na dnie oka, która odpowiada za ostre widzenia z bliska i z daleka)- AMD. Choroba ta zwykle rozpoczyna się wieku 45-55 lat, ale coraz częściej chorują na nią coraz młodsze osoby.
Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka należą okoliczności takie jak:
- wiek powyżej 40. lat,
- czynniki genetyczne,
- jasny kolor oczu,
- choroby przewlekłe,
AMD jest chorobą dziedziczną, dlatego jeśli u Twoich bliskich wystąpiły problemy z plamką żółtą, należy zgłosić się do okulisty w celu wykonania badań profilaktycznych.
Objawy
W początkowej fazie choroba może przebiegać bezobjawowo- jest to najczęściej postać sucha (łatwa do zdiagnozowania w badaniu okulistycznym). U ok 20% chorych postać sucha przechodzi w postać wysiękową, o dużo bardziej dramatycznym przebiegu, bardzo szybko odbierając widzenie.
Do głównych objawów AMD zaliczyć możemy:
- krzywienie, deformacja centralnych części widzianego obrazu, szczególnie z bliska
- zamglenie, zatarcie centralnego pola widzenia
- ,,uciekanie i znikanie” liter podczas czytania
Czynniki ryzyka:
- wiek
- czynniki genetyczne
- nikotynizm
- jasny kolor tęczówki
- nadwzroczność
- choroby układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, miażdżyca)
- cukrzyca
- nadmierna ekspozycja na światło
Pamiętaj! Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) jest chorobą, którą można dziedziczyć. Wczesne wykrycie AMD daje szanse na utrzymanie prawidłowego widzenia, dlatego ważne jest by osoby znajdujące się w grupie ryzyka regularnie odwiedzały lekarza okulistę i poddawały się badaniu dna oka.
Diagnostyka
- badanie w lampie szczelinowej- po uprzednim rozszerzeniu źrenic
- badanie OCT
- badanie angioOCT
- angiografia fluoresceinowa AF ewentualnie angiografia indocyjaninowa
Wyróżniamy dwa typy AMD:
AMD postać sucha
AMD postać wysiękowa
Postać sucha AMD
Postać sucha zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) związana jest z występowaniem tzw. druzów, czyli złogów przemiany materii siatkówki i/lub przegrupowania barwnika i/lub zaniku barwnika. Często przebiega bezobjawowo.
Leczenie
Do tej pory nie było sposobu na skuteczne leczenie suchego AMD. Starano się jedynie opóźniać rozwój choroby lub jej przejścia w AMD wysiękowe poprzez stosowanie preparatów witaminowych, diety bogatej w warzywa i owoce, rzucenie tytoniu oraz obniżając poziom cholesterolu.
Z początkiem 2016 roku chorzy na zwyrodnienie plamki żółtej w formie suchego AMD, dostali szansę walki z tą chorobą, dzięki nowoczesnej technologii jaką zapewnia Laser 2RT (ang. Retinal Rejuvenation Therapy– terapia odmładzająca-regenerująca siatkówkę oka). Centrum Okulistyczne Oculistic w Zielone Górze już od blisko 5 lat z powodzeniem stosuje tę terapię, dając szansę pacjentom na poprawę i zachowanie dobrego widzenia.
Laser 2RT stymuluje naturalny proces regeneracji oka, lecząc wczesne stadia zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem (AMD suche). Praca Lasera 2RT polega na wysyłaniu nanosekundowych impulsów światła laserowego o niskiej energii skierowanych na ściśle określone obszary siatkówki.
Zabieg Laserem 2RT jest krótki– czas trwania nie przekracza zazwyczaj 10 minut, bezbolesny, wykonywany w warunkach ambulatoryjnych i nie wymaga pobytu w szpitalu. Ważne jest też, że powikłania lub działania niepożądane występują niezwykle rzadko. Po zabiegu pacjent może wrócić do swoich codziennych czynności. Na rezultat zabiegu Laserem 2RT najczęściej trzeba poczekać około 3-6 miesięcy- jest to czas potrzebny na zmniejszenie ilości lub wielkości druzów. Warto wspomnieć, że jest to sprawa bardzo indywidualna i pacjenci informują o poprawie jakości widzenia czasem już po 2 tygodniach od zabiegu.
Należy pamiętać, że zwyrodnienie plamki żółtej AMD to choroba przewlekła, a jej leczenie to ciągły proces, trwający całe życie pacjenta, dlatego konieczne będzie regularne odwiedzanie okulisty i kontrolowanie rozwoju choroby, by odpowiednio wcześniej zareagować i nie dopuścić do utraty zdolności centralnego widzenia.
Co warto wiedzieć przed leczeniem AMD laserem 2RT?
- zabieg laserem 2RT jest krótki i niebolesny
- czas trwania zabiegu nie przekracza 10 minut
- zabieg laserem 2RT jest nieinwazyjny i bezpieczny
- powikłania występują niezwykle rzadko i nie zagrażają życiu i zdrowiu
Valeda
Najnowszym zatwierdzonym sposobem leczenia suchej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem jest system Valeda. Jest to urządzenie do fotobiomodulacji oka, czyli dostarczania do oka światła o określonej długości fali.
W starzejącym się oku, komórki przestają prawidłowo działać, co prowadzi do utraty ich funkcji i śmierci. Fotobiomodulacja działa poprzez stymulację produkcji energii wewnątrz komórek oka do prawidłowego funkcjonowania.
AMD wysiękowe (mokre)
AMD wysiękowe związane jest z nieprawidłową angiogenezą, czyli rozrostem nieprawidłowych naczyń krwionośnych w warstwie podsiatkówkowej, które w konsekwencji ją uszkadzają. Naczynia te są bardzo delikatne, łatwo pękają i mogą być źródłem krwotoków, które z kolei mogą prowadzić do bliznowacenia.
Najczęstszym objawem jest nagłe, lub stopniowe pogarszanie widzenia centralnego, zamazywanie, zniekształcanie obrazu lub ciemna plama w centralnym polu widzenia.
Wysiękowe (mokre) AMD postępuje o wiele szybciej niż AMD suche. Każde 2 tygodnie zwłoki w rozpoczęciu leczenia mogą powodować nieodwracalne obniżenie ostrości nawet o 1 rząd wg tablicy Snellena.
Szacuje się, że nieleczone AMD w 80-90% przypadków powoduje utratę wzroku.
Wszystkie przypadki wysiękowego AMD uznawane są za pilne! Jeśli więc zdiagnozowano u Ciebie AMD wysiękowe zgłoś się jak najszybciej do naszego Centrum Okulistycznego Oculistic w Zielonej Górze i zacznij walkę z chorobą!
Leczenie
W przypadku stwierdzenia wysiękowego AMD należy jak najszybciej zacząć leczenie, które polega na doszklistkowych iniekcjach. Najczęstszymi lekami podawanymi są:
- Ranibizumab – należy on do grupy leków hamujących czynnik wzrostu śródbłonka naczyń (anty-VEGF). Lek ten zapobiega pojawieniu się dalszych zmian w oku, a nawet może częściowo odwrócić występujące już wcześniej zmiany.
- Aflibercept – lek będący białkiem fuzyjnym, które nie tylko wiąże VEGF ale również z innym białkiem określanym jako łożyskowy czynnik wzrostu (PIGF), który również występuje w nadmiernej ilości w siatkówce osób chorych na wysiękowe AMD.
- Brolucizumab – podobnie jak Ranibizumab należy do grupy leków hamujących czynnik wzrostu śródbłonka naczyń (anty-VEGF), posiada natomiast znacznie mniejszą cząsteczkę leku oraz zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych jest skuteczniejszy i można go podawać znacznie rzadziej niż pozostałe leki.
PAMIĘTAJ!
- Nie bagatelizuj pierwszych objawów- gdy linie proste wydają ci się zdeformowane, falujące, centralne pole widzenia staje się niewyraźne a rozpoznawanie kolorów staje się trudne lub wręcz niemożliwe- pilnie skonsultuj się z lekarzem okulistą i poproś o zbadanie dna oka!
- Postać suchą AMD leczy się laserem 2RT, postać mokrą (wysiękową) AMD- iniekcjami doszklistkowymi.
- AMD jest chorobą przewlekłą, jej leczenie trwa całe życie i ma na celu niedopuszczenie do utraty możliwości szczegółowego widzenia.
- Szacuje się, że nieleczone AMD w 80-90% przypadków powoduje utratę wzroku.
